Obrazki użyte w tekście wzięłam głównie z Pinteresta. Z biegiem czasu postaram się uzupełnić informację, z jakich stron pochodzą.
Wydawać by się mogło, że to takie niby nic – krzyżyk. Dwa kawałki skrzyżowanej wstążki czy aksamitki. Czy właściwie można to uznać za ozdobę? Czy ktoś to nosił? Okazuje się – że i owszem. Znajdziemy takie suknie zarówno na ilustracjach w dawnych pismach jak i na zdjęciach ówczesnych kobiet. Zwróćcie uwagę, że nie są to plusy, a właśnie zawsze szyte pod skosem krzyżyki – jak w hafcie krzyżykowym.
Zacznijmy może od czasopism.
1863 rok – krzyżyk wzbogacony o greloczki. Niby nic, a dynda i robi wrażenie.
1863 rok – to nawet spokojnie można było w Polsce nosić – żałobny fiolecik z czernią. Tkanina – lekko błyszcząca z matowymi krzyżykami.
Skrzyżowane patki zdobią tu i dół sukni i jej rękawy – i to w dwóch miejscach – na główce rękawa oraz przy nadgarstku.
Jak zobaczycie same za chwilę przewijając post w dół – na zdjęciach często pojawia się taki epolet ze skrzyżowanych patek.
Rycina: „Wiener Elegante” z 1864 roku – pismo do znalezienia na Google Library.
Błękitna suknia gdzie patki nie tyle są skrzyżowane, co jedna jest rozcięta środkiem, a druga przez nią przewleczona. Niby nic – a w detalach jednak inaczej.
Skoro jesteśmy przy wersjach bardziej fantazyjnych… Rycina z pisma „Sylphide” z 1864 roku – do znalezienia na Google Library.
Tu krzyżyki bardziej rzucają się w oczy, bo zostały naszyte na kwadracikach (właściwie rombach, skoro postawione są na rogu) jaśniejszej od nich tkaniny. A całość – na bardzo jasnym materiale, z którego uszyto zestaw: peleryna + spódnica, noszonego do białej bluzki.
W przypadku tej sukni nie znam (jeszcze) datowania, podejrzewam sam początek 1860.: stanik z bawetem, bufiaste rękawy z epoletami, baskina tak długa, że zdaje się być dwupoziomową spódnicą – to wszystko bardziej charakterystyczne dla lat 1850.
A jednak kształt krynoliny sugeruje już lata 1860.
Oczywiście malkontenci mogliby nudzić, że w Polsce takie wymysły to nie, bo nie, bo krzyżyki. Nie i już.
A właśnie, ŻE TAK I JUŻ!!!
I to w dodatku występujące nad wąziutką, plisowaną falbanką z tej samej tkaniny. Zresztą co ja Wam będę ględzić – pod ryciną dałam opis z pisma.
ALE ROZPOZNALIŚCIE odwróconą w lustrzanym odbiciu rycinę z „Le Follet” zamieszczoną kilka obrazków wcześniej?
1863 „Tygodnik Mód i Nowości”. Ilustrację znajdziecie na Polonie.
Chyba nie myślałyście, że to wszystko, co można było w tym temacie znaleźć w polskich pismach!
Tym razem rycina kolorowana – 1863 rok, „Kółko Domowe” – także do znalezienia na Polonie.
I oczywiście – jak to zwykło robić „Kółko…” – brak opisu do ryciny, bo po co to komu.
Krzyżyki na ubiorze to jeden z tych garnirunków, który występował i na ubiorach dorosłych, i na ubiorach dzieci. Tu mamy przykład ubranka dla chłopczyka. Nie dość, że krótkie włoski, to jeszcze przedziałek na boku – chłopiec jak ta lala! Te krzyżyki z guzikami na końcach całkiem ładne.
I proszę bardzo – od razu dwa podobne zestawy dla dorosłej kobiety.
Na pierwszym – I poł. lat 1860. Taki rękaw określano mianem wąskiego. Pamiętajcie, że przed nim były rękawy pagodowe – w porównaniu z nimi – takie są wąskie. Szew wewnętrzy rękawa wklęsły, wszyty na obniżonym ramieniu. Zwróćcie uwagę na długość – ma być widoczny spodni rękaw bluzki.
Na drugim zdjęciu kolejne zestawy: bluzki z krótkim kaftanikiem – i naszytymi krzyżykami.
Zobaczcie jak nisko są wszyte rękawy – czyli jak długie są ramiona.
Może nie jest najostrzejsze, jednak wyraźnie widać, jak od ciemnej matowej tkaniny, odbijają krzyżyki z błyszczącej materii lub wstążki. A przy okazji – klamerka do paska. Wielkość z tych droższych, mających rzucać się w oczy.
Tu mamy patki-krzyżyki naszyte i jako epolety, i jako ozdoby rękawów, i jako garnirunek dołu sukni uszytej z tkaniny w rzucik. Patki użyte do zrobienia krzyżyków są z gładkiej tkaniny, obwiedzione paspolką i dodatkowo naszyte guziczkami. Guziczki na krzyżykach mieliście już na ubranku chłopczyka.
I kolejne przykłady, tym razem w wersji spacerowej z 1864 roku, z pisma „Victoria” – paletoty i spódnice / suknie – wszystko zdobione krzyżykami.
Tu macie podobne zdobienie rękawów, tyle że kilka lat wcześniej – rok 1861.
Skrzyżowane patki jako epolet – tu wersja zdjęciowa, połowa / 2 poł. lat 1860.
Ozdobniejsza wersja krzyżyków. Użyto wstążki z jaśniejszym brzegiem (pojawia się w opisach ubiorów, zwłaszcza czepków i kapeluszy w „Tygodniku Mód i Nowości”), która dodatkowo jest oszyta dookoła koroneczką podobnej szerokości. Bardzo ładnie się to odcina na sukni z materii w rzucik.
Zegarek na dewizce (skryty za paskiem), na której dodatkowo dynda sporej wielkości krzyż.
Suknie z połowy / 2 poł. lat 1860. – nie potrzebujecie tu zbliżeń, naszyte ciemne krzyżyki na jasnych sukniach widoczne są z daleka.
I jeszcze jedna suknia z epoletami-skrzyżowanymi patkami oraz z takim samym zdobieniem przy nadgarstkach – pamiętacie z poprzednich ilustracji, że w pismach dość często takie zestawienie.\ Zdjęcie pochodzi z serwisu eBay.
Na staniku i rękawach krzyżyki o asymetrycznym miejscu przecięcia. Na spódnicy – zygzak z patyczków podobnej długości jak te, które tworzą krzyżyki w górze sukni.
